ประวัติและวิวัฒนาการ การสร้างสรรค์วรรณกรรมสำหรับเด็กในประเทศไทย

·       หลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕

·       พ.ศ.๒๔๙๑-๒๕๐๑ : ยุคหนังสือสำหรับเด็กเริ่มเฟื่องฟู

·       วรรณกรรมสำหรับเด็กประเภท

·       ภายหลังจึงมีการบันทึกวรรณกรรมมุขปาฐะเหล่านี้ไว้เป็นลายลักษณ์อักษร

·       วรรณกรรมลายลักษณ์/หนังสือที่ปรากฏหลักฐานว่าแต่งขึ้นสำหรับเด็กเล่มแรกคือ “จินดามณี”

·       คุณค่าของหนังสือ “จินดามณี”

·       สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น

·       สมัยรัชกาลที่ ๕ เริ่มมีการจัดการศึกษาแบบใหม่

·       พ.ศ. ๒๔๓๐-๒๔๗๑ วิวัฒนาการของหนังสือสำหรับเด็กในประเทศไทยเป็นไปอย่างเร็ว

·       รัชกาลที่ ๕ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ตั้งกรมศึกษาธิการขึ้นในปี พ.ศ. ๒๔๓๐

·       สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ นิพนธ์หนังสือแบบเรียนเร็ว เพื่อใช้แทนแบบเรียนหลวงของพระยาศรีสุนทรโวหาร

·       กรมศึกษาธิการจัดพิมพ์แบบสอนอ่านของวิชาต่างๆ ออกมาหลายชุด

·       ระหว่าง พ.ศ. ๒๔๕๕-๒๔๖๔ กรมราชบัณฑิต ได้จัดพิมพ์หนังสือสำหรับเด็กขึ้นหลายเล่ม

·       สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ โปรดให้รวบรวม บทกลอนกล่อมเด็ก ในปีพ.ศ. ๒๔๖๔

·       โรงเรียนต่างๆเริ่มจัดทำหนังสือสำหรับเด็ก ในรูปแบบของนิตยสารของโรงเรียน

·       เอกชนเริ่มจัดพิมพ์นิตยสารสำหรับเด็ก

·       ยกเลิกหนังสือแบบเรียนที่ใช้มาทั้งหมด

·       เริ่มต้นใช้แบบเรียนหลวงของพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูล) ๖ เล่มคือ

o     มูลบทบรรพกิจ

o     วาหนิต์นิกร

o     อักษรประโยค

o     สังโยคพิธาน

o     ไวพจน์พิจารณ์

o     พิศาลการันต์

·       ก่อนเกิดกิจการการพิมพ์ มีหนังสือที่ใช้เป็นแบบเรียนหลายเล่ม ได้แก่

o     ประถม ก กา

o     สุบินทกุมาร

o     ประถมมาลา

o     จินดามณี (เล่ม ๑ และ ๒)

o     สวัสดิรักษาคำกลอน

·       เมื่อมีการจัดตั้งโรงพิมพ์ในสมัยรัชกาลที่ ๓ จึงมีการจัดพิมพ์แบบเรียนเหล่านี้ รวมทั้งหนังสืออ่านประกอบอีกหลายเรื่อง

·       จินดามณีมีความสำคัญต่อวงการภาษาและหนังสือแบบเรียนของไทย

·       หนังสือแบบเรียนในยุคต่อมามีการเลียนแบบจินดามณีอยู่หลายตอน

·       จินดามณีเป็นแบบเรียนที่ใช้แพร่หลายมาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๕) โดยปรากฏหนังสือ “จินดามณี”หลายฉบับ

·       ผู้แต่งคือ พระโหราธิบดี

·       สมัยอยุธยา (สมเด็จพระนารายณ์มหาราช)

·       วัตถุประสงค์ในการแต่ง เพื่อใช้เป็นแบบเรียนสำหรับเด็ก

·       ลักษณะคำประพันธ์  ส่วนใหญ่เป็นร้อยแก้ว แทรกด้วยคำประพันธ์ประเภทอื่นๆ

·       เนื้อหาของหนังสือ “จินดามณี”

·       กล่าวถึงอักษรศัพท์ที่มาจากภาษาต่างๆ

·       คำพ้อง

·       การใช้พยัญชนะ ศ ษ ส

·       สระ ไ- และ ใ-

·       อักษรสามหมู่ การผันอักษร วรรณยุกต์

·       เครื่องหมายวรรคตอน

·       อธิบายการแต่งคำประพันธ์ประเภทต่างๆ

o     ฯลฯ

      

·       “มุขปาฐะ” มีอยู่ในสังคมไทยมานาน

o     เพลงกล่อมเด็ก เพลงปลอบเด็ก

o     บทขับร้อง

o     กลอนนิทาน / กลอนคำสอน

o     นิทานพื้นบ้าน

·       ฯลฯ

·       กระทรวงศึกษาธิการจัดตั้งสำนักวรรณกรรมการศึกษาขึ้น และได้เริ่มพิมพ์หนังสือ คลังนิยาย และประทีบทอง ซึ่งเป็นที่นิยมของเด็กๆมาก

·       สำนักพิมพ์เอกชนกล้าลงทุนพิมพ์หนังสือสำหรับเด็กประเภทต่างๆออกวางจำหน่าย อาทิ นวนิยายแปล นิทานการ์ตูนเล่มละ ๑ บาท เป็นต้น

·       การนำนิทานจักรๆวงศ์ๆ มาเขียนเป็นการ์ตูนประกอบคำกลอนง่ายๆ ลงในหนังสือพิมพ์

·       กรมวิชาการ (พ.ศ.๒๔๙๕-๒๕๐๓) ได้ส่งเสริมให้จัดทำหนังสือสำหรับเด็กด้วยวิธีการต่างๆ

·       การแปลนวนิยายเรื่องยาวสำหรับเด็ก

·       เกิดนิตยสารที่ให้ความรู้เฉพาะทางด้านภาษาอังกฤษแก่เด็ก

·       องค์การค้าของคุรุสภา (พ.ศ.๒๔๙๓) เป็นหน่วยงานที่มีบทบาทอย่างยิ่งในการผลิตและจำหน่ายหนังสือสำหรับเด็ก

·       องค์การยูเนสโก ประกาศให้ปีพ.ศ.๒๕๒๒ เป็นปีเด็กสากล สำนักพิมพ์และผู้ผลิตหนังสือสำหรับเด็ก เริ่มหันมาให้ความสนใจและจัดกิจกรรมต่างๆสำหรับเด็ก

·       ปัจจุบันมีสำนักพิมพ์หลายแห่งได้ผลิต สร้างสรรค์และจัดพิมพ์หนังสือที่ดีสำหรับเด็กมากยิ่งขึ้น

·       การประกาศใช้แผนการศึกษาใหม่  กระทรวง ศึกษาธิการจัดทำแบบเรียนหลวงขึ้นใหม่

·       ตลาดหนังสือหันไปให้ความสำคัญกับวรรณกรรมผู้ใหญ่ การผลิตหนังสือสำหรับเด็กน้อยลง

·       มีการนำนวนิยายสำหรับเด็กลงพิมพ์เป็นตอนๆในนิตยสารต่างๆ